Ο Καραϊσκάκης εγεννήθη εις το 1782 έτος· η μήτηρ του ήτον
καλογραία γεννημένη εις το χωρίον Σκωληκοκαρυά της Επαρχίας
Άρτης (2). Μη ακολουθούσα αυστηρώς τους κανόνας του βίου, εις
τον οποίον είχεν αφιερωθή, συνέλαβε τον Καραϊσκάκην· δεν έλαβεν
όμως την σκληρότητα και ανοησίαν του να ζητήση να κρύψη το έν
σφάλμα πίπτουσα εις άλλο μεγαλήτερον και σκληρότερον. Εγέννησε
τον Καραϊσκάκην· τον ανέθρεψεν όμως καθώς ήτον επόμενον εις
γυναίκα, η οποία περιήρχετο τας επαρχίας διά να πορίζεται τα
προς το ζην. Επειδή δε διά την τολμηρότητά της και διά την
γλώσσαν της είχε γείνει γνωστή εις πολλάς επαρχίας, ο
Καραϊσκάκης εγνωρίζετο πολλάκις με την επωνυμίαν «ο υιός της
Καλογραίας».
Μόλις ο Καραϊσκάκης έφθασεν εις ηλικίαν να φέρη όπλα και αμέσως
συγκατετάχθη εις έν σώμα κλεπτών, σύνηθες καταφύγιον των
εχόντων εντονώτερον της ελευθερίας το ελατήριον και των όσοι,
καταδυναστευθέντες παρά των Τούρκων, δεν ηδυνήθησαν να εύρουν
δίκαιον. Ικανούς χρόνους ηκολούθησεν ευτυχώς το έργον τούτο,
αλλά τελευταίον η τύχη του πολέμου τον έκαμε να πέση ζων εις
τας χείρας ενός σώματος Αλβανών, διωρισμένου παρά του Αλή πασά
προς καταδίωξιν των κλεπτών, κατά δε την επικρατούσαν συνήθειαν
εστάλη δέσμιος εις Ιωάννινα. Ο Αλή πασάς διά χάριν της μητρός
του, την οποίαν εγνώριζε, δεν του αφαίρεσε την ζωήν και ούτως ο
Καραϊσκάκης απέφυγε την συνήθη τύχην των κλεπτών, όσοι ήθελον
ευρεθή εις ομοίαν με αυτόν περίστασιν (3)· εβάλθη όμως εις την
φυλακήν. Ικανόν διάστημα καιρού υπέφερε της αθλίας ταύτης ζωής
τας βασάνους, αλλά τελευταίον επέβλεψεν ευμενώς η τύχη εις
αυτόν, και έφυγε κρυφίως από την φυλακήν.
Μόλις ησθάνθη τον εαυτόν του ελεύθερον από τα δεσμά, και αμέσως
έδραμεν εις Άγραφα με την επιθυμίαν του να αναλάβη τον πρώτον
τρόπον του ζην διά να εκδικηθή και δι' όσα υπέφερε. Κατ'
εκείνην την εποχήν ήκμαζον οι Κατζαντωναίοι, οι οποίοι όσον
κατεδιώκοντο, τόσον ελαμπρύνοντο με τα κατορθώματά των, και
ηύξανον τας δυνάμεις των. Ο Καραϊσκάκης ως τολμηρός και
φιλότιμος δεν άργησε να γνωστοποιήση διά των πράξεων (4) τα
προτερήματά του και να νομίζεται ως εις της πρώτης ταξεως
(πρωτοπαλήκαρον).
Πολλούς κατά συνέχειαν χρόνους το σώμα τούτο αντέσχεν εις τους
διωγμούς του Αλή πασά, ο οποίος, αν και κατέστρεψε τον
Κατσαντώνην, δεν κατώρθωσεν άλλο, ει μη να καταστήση
λαμπρότερον και επιφοβώτερον το σώμα του, οδηγούμενον από τον
αδελφόν αυτού Λεπενιώτην. Ο Αλή πασάς, αφ' ού διά της δυνάμεως
δεν ηδυνήθη να το καταστρέψη, μετεχειρίσθη τον δόλον, μέσον διά
του οποίου κατά δυστυχίαν επέτυχεν.
Αφ' ού εφονεύθη ο Λεπενιώτης διωρίσθη γενική καταδρομή κατά του
σώματός του διά να μην του συγχωρηθή καιρός να λάβη μέτρα
υπερασπίσεως, ή να καταστήση τινά αρχηγόν του. Το σώμα τούτο
εσύγκειτο τότε από περισσοτέρους των τριακοσίων, και μη
δυνάμενον να διαμένη όλον ομού, εχωρίσθη εις κόμματα, αλλά και
ούτως οι Τούρκοι το κατεδίωκον με μεγάλην επιμονήν. Μερικά εξ
αυτών εσύντριψαν και διέλυσαν, και άλλα τα ανάγκασαν να
διαλυθώσιν αφ' εαυτών.
Ο Καραϊσκάκης τότε ευρέθη εις έν σώμα το πολυανθρωπότερον και
από τους εκλεκτοτέρους συγκείμενον, το οποίον μη βλέπον άλλως
την σωτηρίαν του, απεφάσισε να υπάγη κατ' ευθείαν να προσκυνήση
εις τον ίδιον Αλή πασάν. Ο τύραννος ούτος, ο οποίος εγνώριζε
την ανδρίαν αυτών, αφ' ενός μέρους επιθυμών να ωφεληθή απ'
αυτούς εις τους οποίους είχε τότε ανά χείρας πολέμους, και αφ'
ετέρου θέλων με το παράδειγμα της καλής προς αυτούς υποδοχής να
ελκύση και τους λοιπούς ομοίους αυτών και να εξαλείψη ούτω το
σύστημα των κλεπτών, τους εδέχθη φιλοφρόνως, και τον μεν
Τσιώγκαν, τον οποίον αυτοί είχον παρουσιάσει ως αρχηγόν των,
τον έκαμε καπιτάνον της Βόνιτσας, τον δε Καραϊσκάκην εκράτησε
πλησίον του, συγκατατάξας αυτόν εις την σειράν των
σωματοφυλάκων του (τσοχαδαραίων).
Με το έργον τούτο έζησεν εις Ιωάννινα έως εις τα πρώτα κατά του
Αλή πασά κινήματα των βασιλικών στρατευμάτων· ηγωνίσθη με
τόλμην και ανδρίαν και ενόσω ήτον κλεισμένος μετά του Αλή πασά
και όταν μετέβη εις τα βασιλικά στρατεύματα. Δυσαρεστηθείς και
αυτός από τους βασιλικούς, καθώς και πολλοί άλλοι των καπιτάνων
Ελλήνων, ανεχώρησε κρυφίως από Ιωάννινα· ο τρόπος με τον οποίον
εξέκλεψε την σύζυγόν του και η τόλμη του εις το επιχείρημα
τούτο του επέφερον ικανήν υπόληψιν και έδωκαν αιτίαν να τον
θαυμάσωσιν όλοι.
Αφ' ού διεσώθη από Ιωάννινα, την μεν σύζυγόν του την έστειλεν
εις Κάλαμον, αυτός δε μετέβη εις Βόνιτσαν, όπου επροσπάθησε να
κινήση τους κατοίκους εις επανάστασιν κατά των Τούρκων, αλλ'
επειδή δεν εκρίθη εύλογον ακόμη διά να κινηθή εις τα όπλα η
επαρχία αύτη, ο Καραϊσκάκης μετέβη εις Τσομέρκα και
συνεννοηθείς με τον Κοτυλίδαν, έκαμε πρώτος επαναστάσεως κίνημα
κατά των Τούρκων, καθ' ην εποχήν και ο Οδυσσεύς εκτύπησεν εις
Τατάρναν ταχυδρόμους τινάς Τούρκους διευθυνομένους εις
Ιωάννινα. Διεδόθη τάχιστα και εις τας λοιπάς επαρχίας το
παράδειγμα, και αμέσως μέρος μεν Ελλήνων κατέλαβον την θέσιν
του Μακρυνόρους, μέρος δε εκτύπησαν το Βραχώρι και άλλοι την
Βόνιτσαν. Ο Καραϊσκάκης διευθύνθη έπειτα εις Μακρυνόρος, όπου
και τοποθετηθείς συμμετέσχε των εκεί γενομένων αγώνων, εις ένα
εκ των οποίων γενόμενον πλησίον εις Κομπότι, επληγώθη εις τα
αιδοία, καταφρονήσας περισσότερον από ό, τι έπρεπε τον
κίνδυνον.
Επειδή δε εις Άγραφα οι από της γενεάς του Βουκουβάλα
καπιτανεύοντες δεν ήσαν ικανοί να κατέχωσιν αυτήν την επαρχίαν
και διά τούτο υποκειμένην εις συχνάς μεταβολάς, ο Καραϊσκάκης
συνέλαβε την ιδέαν του να κατασταθή αυτός καπιτάνος διά της
ιδίας αυτού δυνάμεως· ωφελούμενος λοιπόν από τον καιρόν και από
την αστασίαν των πραγμάτων, συνεκρότησεν έν σώμα δυνατόν από
Βαλτινούς και από άλλους πλησιοχώρους Έλληνας και
συμβοηθούμενος από τον Γιαννάκην Ράγκον, μετέβη εις Άγραφα,
κατασταθείς αυτοχειροτόνητος καπιτάνος εις ταύτην την επαρχίαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου