Μέρος 18

Εις τούτο το χωρίον είχε σκοπόν ο Καραϊσκάκης ν' αναπαύση

μερικάς ημέρας το στράτευμα από την κακοπάθειαν της οδοιπορίας,

αλλά μόλις έφθασε και του παρουσιάζεται νέων αγώνων στάδιον.

Ο Μουσταφάμπεης διαλύσας ταχύτατα την εις Ταλάντι εκστρατείαν

των Ολυμπίων, ενωθείς και με τον Κεχαγιάμπεην του Κιουταχή,

απεφάσισε να διαβή εις Σάλωνα διά να βοηθήση τους εκεί

πολιορκουμένους από τον Γ. Δυωβουνιώτην και Νάκον Πανουργιά·

επ' αυτώ τω σκοπώ ήλθε με όλον το στράτευμα εις Δαύλειαν καθ'

ην ημέραν έφθασαν και τα υπό τον Καραϊσκάκην στρατεύματα εις

Δίστομον.

Ο Μουσταφάμπεης έμεινε την νύκτα ταύτην εις το επάνωθεν της

Δαύλειας μοναστήριον επονομαζόμενον της Ιερουσαλήμ (31) και

εκεί ομιλών με τους περί αυτόν ανέφερεν ότι την επομένην ημέραν

έμελλε να διαβή από την Αράχωβαν διά να υπάγη εις Σάλωνα·

ακούσας τούτο είς των διακόνων του Μοναστηρίου, ειδήμων της

Αλβανικής γλώσσης, μεταβαίνει την νύκτα εις Δίστομον και το

αναγγέλλει εις τον Καραϊσκάκην. Ολίγον προ του μεσονυκτίου

έλαβεν ο Καραϊσκάκης την είδησιν ταύτην και αμέσως διώρισε τον

Γαρδικιώτην Γρίβαν και Γεώργιον Βάιον με πεντακοσίους

στρατιώτας να υπάγωσιν εις Αράχωβαν, να προκαταλάβωσι τα

οχυρώτερα μέρη αυτής και να κτυπήσωσι τους εχθρούς, αν

επιχειρήσωσι να διαβώσι. Συγχρόνως έστειλε και σκοπιάς

(καραούλια) διά να τον ειδοποιήσωσι πότε και πόθεν έμελλον να

διαβώσιν οι εχθροί, διά να κινηθή εναντίον των.

Την επομένην ημέραν το πρωί οι εχθροί διηρέθησαν εις δύω και το

μεν πεζικόν διέβη διά τινος στενής οδού, η οποία φέρει από το

μοναστήριον εις Αράχωβαν, το δε ιππικόν και τα φορτηγά διά του

Ζεμένου. Άμα ανήγγειλαν αι σκοπιαί το κίνημα των εχθρών, ο

Καραϊσκάκης απέστειλε τον Χριστόδουλον Χατζή Πέτρου να υπάγη

εις βοήθειαν των προαποσταλέντων εις Αράχωβαν από τινα δρόμον

διά του βουνού του Διστόμου· αυτός δε μετ' ολίγον παραλαβών

περίπου οκτακοσίους στρατιώτας χωρίς αποσκευάς εκίνησε προς τον

Ζεμενόν, όθεν είχον ήδη διαβή οι εχθροί διευθυνόμενοι προς

Αράχωβαν.

Το πεζικόν των εχθρών, ενώ επλησίαζεν εις Αράχωβαν, ειδοποιήθη

από τινας των κατοίκων ότι φυλάττεται το χωρίον από στρατιώτας

Έλληνας· μαθόν όμως συγχρόνως την ολιγότητα αυτών, έλαβε θάρρος

και ώρμησε προς το χωρίον. Οι Έλληνες κλεισμένοι εις την

εκκλησίαν του Αγίου Γεωργίου και εις τας οχυρωτέρας οικίας,

αντέκρουσαν την ορμήν των και επολέμησαν τρεις περίπου ώρας.

Έμβαινον ήδη εις την Αράχωβαν και οι διά Ζεμένου διαβάντες

Τούρκοι, όταν οι μεν υπό τον Χριστόδουλον επλησίαζον εις το

χωρίον από το αντικρινόν μέρος, ο δε Καραϊσκάκης είχεν ήδη

διαβή τον Ζεμενόν. Οι Τούρκοι είτε διότι δεν ήλπιζον να υπάρχη

εις τούτο το μέρος τοιαύτη Ελληνική δύναμις, είτε διότι δεν

ήσαν εις καλήν τάξιν, εδειλίασαν. Μόλις αντεστάθησαν ολίγον εις

την πρώτην προσβολήν των Ελλήνων και αμέσως ετράπησαν εις φυγήν

προς το μέρος των Σαλώνων. Απαντώσιν όμως και εκείθεν

ερχομένους τον Γ. Δυωβουνιώτην, Νάκον Πανουργιάν και Γιαννούσην

(32). Μη δυνηθέντες λοιπόν να προχωρήσωσι και καταδιωκόμενοι

όπισθεν από τους περί τον Καραϊσκάκην, εστράφησαν προς το μέρος

του Παρνασσού και συνήλθον όλοι ομού με τας αποσκευάς των και

τα ζώα των εις ένα λόφον επάνωθεν της Αράχωβας, ωχυρωμένον

προχείρως πρό τινος καιρού παρά των εντοπίων· οι δε Έλληνες

καταλαβόντες τας περί αυτό το μέρος θέσεις έστησαν πολιορκίαν.

Εις την μάχην ταύτην από μεν τους Έλληνας δεν εφονεύθη κανείς,

επληγώθησαν όμως έξ, από δε τους εχθρούς εφονεύθησαν έως δέκα,

εν οις και είς ευνοούμενος υπηρέτης του Μουσταφάμπεη,

επληγώθησαν δε έως τριάκοντα.

Οι Έλληνες μη έχοντες αποσκευάς μαζύ των και όντες γυμνοί,

καθώς εκίνησαν από Δίστομον, δεν ημπόρεσαν διά την υπερβολικήν

ψύχραν να διαμείνωσιν εις την πολιορκίαν. Κατ' αρχάς

εσυναλλάχθησαν, αλλ' έπειτα μη δυνάμενοι ν' απαντήσωσι το κρύος

ουδέ κατ' αυτόν τον τρόπον, άφησαν διόλου την πολιορκίαν και

μετέβησαν εις τας οικίας της Αράχωβας, όπου διενυκτέρευσαν

άγρυπνοι, απαντώντες την υπερβολήν του κρύους με τας φωτίας και

τον οίνον (33). Οι Τούρκοι την νύκτα εκείνην ηδύναντο ν'

αναχωρήσωσιν αβλαβείς ή με ολίγην ζημίαν προς όποιον μέρος

ήθελον αποφασίσει· αλλ' οι αρχηγοί των δεν κατεδέχθησαν·

έγραψαν δε εις όλα τα πέριξ εχθρικά στρατόπεδα και εις τον

ίδιον Κιουταχήν να τους πέμψωσιν όσον το δυνατόν ταχύτερον νέας

δυνάμεις διά να διορθώσωσι το συμβάν εις αυτούς ατύχημα. Προ

πάντων επέμεινεν ο Κεχαγιάμπεης, ων φιλότιμος και

επιστηριζόμενος εις την προς αυτόν αγάπην του Κιουταχή.

Την επομένην ημέραν, πριν ακόμη ανατείλη ο ήλιος, ο Καραϊσκάκης

ετοποθέτησε περί τους εχθρούς όλον το Ελληνικόν στράτευμα, το

οποίον δεν τους άφινε πλέον ουδέ κεφαλήν να προβάλωσιν έξω από

το οχύρωμά των. Αφ' ού δε συνήχθησαν εις Αράχωβαν και όσοι

είχον απομείνη εις Δίστομον και όσοι ήσαν εις την πολιορκίαν

των Σαλώνων και ήλθε και ο Δ. Μακρής με τους περί αυτόν, ο

Καραϊσκάκης απέστειλε μέρος του στρατεύματος εις Ζεμενόν και

μέρος εις την οδόν την φέρουσαν εις το μοναστήριον της

Ιερουσαλήμ διά να εμποδίσωσι τας βοηθείας, αι οποίαι έμελλον να

έλθωσιν εις τους εχθρούς. Άμα έφθασεν εις τα διάφορα Τουρκικά

στρατόπεδα η είδησις του αποκλεισμού του Μουσταφάμπεη και

Κεχαγιάμπεη και αι προσκλήσεις αυτών διά να δράμωσιν εις

βοήθειάν των, διάφορα σώματα εκίνησαν προς Αράχωβαν· και από

μεν το μέρος του Ζεμένου ήρχοντο έως οκτακόσιοι Τούρκοι

οδηγούμενοι από τινα Αμπτουλάν Αλβανόν. Οι φυλάττοντες την

διάβασιν ταύτην Έλληνες αποσυρθέντες εις τας δύω πλευράς,

άφησαν τους εχθρούς να εισέλθωσιν εις το στενόν, έπειτα

εφορμήσαντες από τας δύω πλευράς τους έτρεψαν εις φυγήν·

εφόνευσαν υπέρ τους πεντήκοντα, ήρπασαν μερικά φορτία και τους

λοιπούς κατεδίωξαν ικανόν διάστημα προς την Δαύλειαν. Οι δε διά

του μοναστηρίου της Ιερουσαλήμ ερχόμενοι δεν ετόλμησαν, ουδέ

καν να δοκιμάσωσι την διάβασιν, αλλ' ελθόντες εις λόφον τινά

όπου ήτον δυνατόν να τους ιδώσιν οι πολιορκούμενοι,

επυροβόλησαν μόνον χωρίς να προχωρήσωσιν. Όταν οι

πολιορκούμενοι είδον τον πυροβολισμόν, είτε διότι ήτον τούτο

σύνθημα εξόδου, είτε διότι εμψυχώθησαν, εδοκίμασαν να εξέλθωσιν

από το περίφραγμα των προς το μέρος της Ιερουσαλήμ. Από το

κίνημα τούτο των εχθρών εταράχθησαν τινές των Ελλήνων, οι

οποίοι εφύλαττον το προς τον Παρνασσόν μέρος, και ανακατώθησαν

ως διά φυγήν. Αλλ' ο Καραϊσκάκης δραμών αυτοπροσώπως προς τούτο

το μέρος, τους μεν Έλληνας εμψύχωσε, τους δε πολιορκουμένους

αντέκρουσε και δεν άφησε να εξέλθωσιν. Μετά τούτο διευθύνθη

αμέσως μέ τινας στρατιώτας προς το μέρος όπου επυροβόλησαν οι

εχθροί, διά να απαντήση και τούτων την ορμήν· αλλ' αυτοί δεν

ετόλμησαν να προχωρήσωσι.